Okres prewencji dla pszczół – jak chronić owady?

Okres prewencji dla pszczół – jak chronić owady?

Grzegorz Pruszyński, Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu

Okres prewencji to czas po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta, nie powinni przebywać w pobliżu miejsc, w których zastosowano ten środek. Jest to parametr, który wskazuje, jak postępować, aby uniknąć zagrożenia między innymi dla pszczół.

W rzeczywistości okres prewencji ustala się w trakcie przygotowania środka ochrony roślin do rejestracji. W procesie badań poprzedzających rejestrację są również ujęte doświadczenia, pozwalające precyzyjnie określi prewencję. Zakres prowadzonych badań oraz obowiązujące metodyki są oficjalnie ustalane w Unii Europejskiej. Są one jednakowe dla wszystkich środków ochrony roślin oraz wszystkich krajów członkowskich. 

Obecnie okres prewencji określa się dla ludzi i zwierząt, a w tym dla pszczoły miodnej. Parametr ten może obejmować godzinę lub kilka godzin, jeden lub kilka dni. Może również być określony jako „nie dotyczy”.

Okres prewencji dla pszczół to podstawa

Okres prewencji dla pszczół jest jednym z podstawowych parametrów, który pozwala planować zabiegi z uwzględnieniem bezpieczeństwa pszczół. Zapewnienie bezpieczeństwa pszczołom jest jednym z bardzo ważnych celów współczesnej ochrony roślin. Zapylenie przez pszczoły jest gwarancją uzyskania wysokiego i dobrego jakościowo plonu wielu gatunków roślin uprawnych.

Należy mieć świadomość, że pszczoły to nie tylko pszczoła miodna. Jest wiele gatunków owadów należących w systematyce do nadrodziny pszczoły – Apoidea. Jedną ze wspólnych cech wszystkich pszczół jest pobieranie przez owady dorosłe, jak i larwy, wyłącznie pokarmu kwiatowego. Na świecie występuje około 20-25 tysięcy gatunków pszczół. W Polsce występuje ponad 450 gatunków. Większość z nich to gatunki samotnie żyjące. Tylko nieliczne w naszej strefie klimatycznej tworzą społeczeństwa podobne do rodziny pszczoły miodnej.

Najczęstsze przyczyny zatruć pszczół?

Zatrucia środkami ochrony roślin są jednym z czynników ograniczających liczebność pszczoły miodnej i innych dziko żyjących zapylaczy. Zagrożenie to ograniczył postęp w doborze środków ochrony roślin i technice ich stosowania, a także przepisy prawne. Jednak błędy oraz często niedostateczna wiedza i przygotowanie zawodowe plantatorów czy wykonawców zabiegów są nadal przyczyną zatruć pszczół.

Do podstawowych i najczęściej popełnianych błędów należą:

  • nieprzestrzeganie zapisów etykiety środków ochrony roślin,
  • nieprawidłowy dobór środków ochrony roślin i dawek,
  • nieprawidłowy dobór terminu zabiegu chemicznej ochrony,
  • nieprawidłowa technika zabiegu,
  • stosowanie niedozwolonych na danej uprawie środków ochrony roślin,
  • brak przygotowania wykonawców zabiegów,
  • stosowanie niezalecanych mieszanin środków ochrony roślin.

Zatrucia pszczół powodowane przez środki ochrony roślin są obserwowane każdego roku. Jednak ich liczba na przestrzeni lat spada. Notowane zatrucia dotyczą wyłącznie pszczoły miodnej, jednak w pewien sposób należy odnieść je do innych, dziko żyjących gatunków pszczół.

Jeżeli dojdzie do zatrucia rodzin pszczoły miodnej, to najprawdopodobniej zatruciu ulegają pszczoły innych gatunków występujące w tym samym czasie na danej plantacji. Na przykład na rzepaku ozimym stwierdzono występowanie, obok pszczoły miodnej, jeszcze ponad 100 gatunków innych pszczół. 

Źle wykonane zabiegi chemiczne w rzepaku mogą doprowadzić do zatruć nie tylko pszczoły miodnej, ale także wielu innych gatunków. Natomiast jeżeli w uprawie nie występuje pszczoła miodna, a w okolicy nie ma pasiek, nie oznacza to braku obecności pszczół. Najprawdopodobniej w łanie są inne gatunki tych owadów. Należy zatem mieć świadomość, jak olbrzymie straty dla człowieka i środowiska może nieść ze sobą nieodpowiedzialne i nieodpowiednie stosowanie środków ochrony roślin.

Jak chronić pszczoły?

Aby chronić pszczołę miodną i inne dziko żyjące zapylacze, należy w odpowiedni sposób planować i prowadzić chemiczną ochronę roślin. Okres prewencji dla pszczół to jeden z najważniejszych parametrów pomocnych przy planowaniu zabiegów. 

Przestrzegając okresu prewencji, minimalizuje się ryzyko niekorzystnego oddziaływania środków ochrony roślin na pszczoły. Należy jednak prawidłowo rozumieć oraz korzystać z tego parametru.

W przypadku okresu prewencji obejmującego kilka godzin lub dni interpretacja jest prosta. Natomiast jak prawidłowo należy rozumieć zapis: „okres prewencji dla pszczół – nie dotyczy”? Taki zapis może zawierać środek ochrony roślin w dwóch przypadkach.

  1. W procesie rejestracji, na podstawie badań potwierdzone zostanie niskie ryzyko danego środka dla pszczoły miodnej. 

Takie środki dają możliwość zminimalizowania ewentualnego, niekorzystnego oddziaływania zabiegu ochroniarskiego na pszczoły.

  1. Kontakt danego środka z pszczołą miodną, przy prawidłowym stosowaniu, jest wykluczony. 

W tej grupie znajdują się:

  • zaprawy, 
  • środki do stosowania w pomieszczeniach zamkniętych, 
  • środki których zakres stosowania nie pozwala na styczność z pszczołami np. możliwość stosowania tylko poza okresem kwitnienia lub w uprawach nieoblatywanych przez pszczoły. Często są to jednak środki toksyczne dla pszczół, a najmniejszy błąd w ich zastosowaniu może spowodować zagrożenie dla pszczół, a w konsekwencji ich zatrucia.

Jak poprawnie rozumieć zapisy i zwiększyć bezpieczeństwo pszczół?

Podstawowym wymogiem jest zapoznanie się z pełną treścią etykiety środka i przestrzeganie zapisów w niej zawartych. To właśnie etykieta jest źródłem informacji o okresie prewencji. W etykiecie jest zawarty szczegółowy zakres oraz prawidłowe terminy stosowania. Dodatkowo, zawarte są ograniczenia w stosowaniu mające na celu ograniczenie ewentualnego zagrożenia dla pszczół. W punkcie 7 w etykiecie można znaleźć takie zapisy, jak np: „nie stosować na roślinach w czasie kwitnienia oraz gdy w uprawie znajdują się kwitnące chwasty”. Przestrzeganie takich zapisów jest niezwykle ważne pod względem bezpieczeństwa pszczół.

Okres prewencji to ważny parametr. Pozwala zminimalizować możliwe ryzyko związane ze stosowaniem środków ochrony roślin. Niezwykle istotne jest prawidłowe posługiwanie się prewencją, a także przestrzeganie zapisów etykiety środków ochrony roślin.

Nie zapominajmy, iż ochrona zapylaczy podczas stosowania środków chemicznych jest wymogiem prawnym. Zapylacze mają również swoje bardzo ważne miejsce w integrowanej ochronie roślin. Obowiązuje ona w całej Unii Europejskiej od 1 stycznia 2014 r. Rozumiejąc rolę pszczół w produkcji roślinnej, każdy plantator powinien świadomie chronić zapylacze, zarówno pszczołę miodną, jak i inne gatunki dziko żyjących pszczół.

Szanujemy Państwa prywatność

Sumi Agro Poland sp. z o.o. przetwarza dane osobowe gromadzone w Internecie, w tym zbierane dzięki plikom cookie i podobnym technologiom. Dane te gromadzimy aby ulepszać nasz serwis (na podstawie analiz i statystyk dotyczących korzystania przez Państwa z serwisu) oraz dostarczać Państwu nasze reklamy dopasowane do Państwa zainteresowań (m.in. na podstawie tego, co przeglądają Państwo w naszym serwisie) i mierzyć skuteczność reklam.

Informacje zebrane przez niektóre cookies, m.in. o korzystaniu przez Państwa z naszego serwisu i o tym, co Państwa w nim zainteresowało, trafiają do naszych partnerów, którzy dostarczają usługi reklamowe, analizy i statystyki.

Klikając „Akceptuję i przechodzę do serwisu” wyrażają Państwo zgodę na korzystanie z technologii takich jak cookies i na przetwarzanie przez Sumi Agro Poland sp. z o.o. danych osobowych zbieranych w Internecie, takich jak adresy IP i identyfikatory plików cookie, w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, szczegółowo opisanych Ustawieniach zaawansowanych oraz w Polityce prywatności.

Zgoda jest dobrowolna i w każdej chwili mogą ją Państwo wycofać ze skutkiem na przyszłość, zmieniając ustawienia zgód.

Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Państwa danych oraz przysługujących w związku z tym uprawnień znajdują się w Polityce prywatności.

Ustawienia zaawansowane
Akceptuję i przechodzę do serwisu

Czym są cookies

Cookies to pliki tekstowe zapisywane w pamięci przeglądarki przez serwisy internetowe. Są one powszechnie używane do obsługi różnych funkcji w serwisach internetowych. Pozwalają np. zapamiętać ustawienia i pozyskiwać różne informacje na temat przeglądarki, urządzenia (np. komputera) i użytkownika (np. śledzenie interakcji z serwisem). Cookies zwykle zawierają unikatowy numer (identyfikator), który pozwala je odróżnić.

Cookies nie służą nam do zbierania informacji, które bezpośrednio identyfikują konkretną osobę (takich jak imię i nazwisko).

Niektóre cookies są konieczne do funkcjonowania naszego serwisu. Inne (np. cookies reklamowe) są opcjonalne, a ich użycie wymaga Państwa zgody.

Jak długo działają cookies

Każdy plik cookies ma swój okres aktywności, po upływie którego wygasa, chyba że wcześniej go Państwo usuną. Okres aktywności zależy od funkcji danego pliku cookie. Niektóre cookies są aktywne tylko przez czas Państwa wizyty w serwisie, a inne dłużej (np. kilka godzin, dni, miesięcy). Informacje z plików cookie przechowujemy przez 24 miesiące.

Wstecz

Ustawienia zaawansowane

Poniżej znajdą Państwo informację o różnych celach, dla których używamy cookies, a także mogą Państwo udzielić i cofnąć zgody. W każdym czasie można zmienić te ustawienia, w tym wycofać zgodę (nie będzie to jednak mieć wpływu na legalność działań podjętych w czasie, gdy zgoda obowiązywała). Mogą też Państwo skorzystać z ustawień przeglądarki (np. blokować lub usuwać cookies) zgodnie z opcjami udostępnionymi przez producenta przeglądarki.

Cookies niezbędne

Te cookies są konieczne do prawidłowego działania naszego serwisu. Obsługują one podstawowe funkcje i służą do zapewnienia bezpieczeństwa. Użycie tych cookies nie wymaga Państwa zgody i są one domyślnie zapisywane na Państwa urządzeniu. Są one aktywne przez czas wizyty w serwisie lub nieco dłużej. Te pliki można zablokować za pomocą ustawień przeglądarki, ale w takim przypadku serwis może nie działać prawidłowo.

Cookies analityczne

Chcemy analizować, w jaki sposób korzystają Państwo z naszego serwisu. Dzięki temu możemy tworzyć raporty i statystyki, które pomagają nam ulepszać nasz serwis. W tym celu korzystamy z narzędzia Google Analytics, a niektóre informacje zebrane przez cookies trafiają do firmy Google. Pliki cookie zbierają informacje w sposób, który nie pozwala na bezpośrednią identyfikację osób. Okres aktywności tych cookies wynosi do 2 lat. Google Analytics to narzędzie dostarczane przez firmę Google LLC z USA. Google przetwarza informacje dla nas na podstawie Państwa zgody. W celach analitycznych możemy stosować także narzędzie HotJar, dostarczane przez Hotjar Limited, Dragonara Business Centre, 5th Floor, Dragonara Road, Paceville St Julian's STJ 3141, Malta. Również Hotjar przetwarza informacje dla nas na podstawie Państwa zgody.

Cookies analityczne nie zbierają informacji, które pozwalają na bezpośrednią identyfikację użytkownika. Zbierane informacje dotyczą m in. urządzenia użytkownika, przeglądarki i tego, w jaki sposób użytkownik korzysta z naszego serwisu (np. z jakiej strony odwiedza serwis, które strony przegląda i jak długo, czy już wcześniej był w naszym serwisie).

Cookies reklamowe

Chcemy dostarczać Państwu nasze reklamy dopasowane do Państwa zainteresowań oraz mierzyć skuteczność naszych reklam. W tym celu używamy różnych cookies. Niektóre z nich śledzą Państwa aktywność w naszym serwisie (np. artykuły, które Państwo przeglądają), gromadzą różne informacje i przekazują je do naszych partnerów reklamowych. Dzięki temu na innych stronach internetowych mogą Państwo zobaczyć nasze reklamy dopasowane do Państwa zainteresowań. Nasi partnerzy reklamowi stosują swoje cookies i wykorzystują je zgodnie z własnymi politykami prywatności (np. żeby dopasować reklamę i wyświetlić ją na obsługiwanych przez tych partnerów stronach). Okres aktywności tych cookies wynosi do 2 lat. Cookies reklamowe nie zbierają informacji, które służą do bezpośredniej identyfikacji użytkownika.

Wstecz
Zapisz
Włącz wszystko i przejdź do serwisu