Czerń zbóż

Typ agrofaga: Choroba

Cladosporium spp. Alternaria spp.

Opis choroby – charakterystyka czerni zbóż

Czerń zbóż jest chorobą grzybową, zwaną również czernią kłosów. Charakteryzuje się obecnością ciemnego nalotu, głównie na kłosach zbóż. Pierwotnym źródłem infekcji są resztki pożniwne lub zainfekowany materiał siewny, natomiast aktywna choroba rozprzestrzenia się za pomocą zarodników konidialnych. 

Okres i miejsce występowania czerni zbóż

Czerń zbóż pojawia się pod koniec okresu wegetacji zbóż, często na roślinach osłabionych przez niekorzystne warunki pogodowe lub zaatakowanych wcześniej przez inne patogeny czy szkodniki. Rozwojowi tej choroby zbóż sprzyja wysoka wilgotność powietrza, a opóźnienie żniw może dodatkowo nasilać objawy.

Objawy występowania i szkodliwość czerni zbóż

Pierwsze objawy czerni zbóż można zauważyć w okresie dojrzewania zbóż. Na kłosach, a nieraz na liściach i łodygach, pojawia się ciemny nalot, który jest w stanie pokryć całe rośliny. Blokuje on dostęp do światła, co pogarsza zdolność roślin do przeprowadzenia fotosyntezy. W efekcie czerń zbóż może prowadzić do zmniejszenia plonów oraz obniżenia jakości ziarna.

Jakie uprawy atakuje czerń zbóż?

Czerń zbóż atakuje praktycznie wszystkie gatunki zbóż, jednak najbardziej zagraża uprawom pszenicy, której ziarno jest również podatne na infekcję.

Czerń zbóż – próg szkodliwości

Czerń zbóż może nie ma jednoznacznie określonego progu szkodliwości ekonomicznej. Może spowodować straty na poziomie 5–10% plonów oraz obniżyć jakość uzyskanych ziaren, powodując spadek ich masy oraz zanieczyszczając mykotoksynami.

Zainfekowane ziarno gorzej się przechowuje, a wykorzystane jako materiał siewny stanowi źródło infekcji.

Czerń zbóż – zwalczanie

Zwalczanie czerni zbóż obejmuje szereg praktyk, zarówno agrotechnicznych, jak i chemicznych. Ważne jest stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego, wolnego od chorób. Właściwe zmianowanie również zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji. W przypadkach gdy choroba już się pojawi, warto zastosować odpowiednie fungicydy.

Skuteczne środki do zwalczania czerni zbóż

W zwalczaniu czerni zbóż skuteczne są np. fungicydy z połączeniem protiokonazolu z tebukonazolem. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie środki grzybobójcze z tymi substancjami będą zarejestrowane do zwalczania czerni zbóż. Zaleca się stosowanie fungicydów zgodnie z zaleceniami producenta i zwracanie uwagi na odpowiednie terminy aplikacji, aby osiągnąć najlepsze rezultaty.